ဋ- ဌ---ဋ ၀ဂ္ ၅-လံုး မွ ဌာယီဘာ၀မ်ိဳး

ဋ ၀ဂ္ ၅-လံုး။ ။
ဗ်ည္း ၃၃-လံုးတြင္ "ဋ၊ ဌ၊ ဍ၊ ဎ၊ ဏ"၅-လံုးတစ္စုကို ေခၚသည္။

ဌာန္ ၅-ပါး ၆-ပါး ၇-ပါး ၃-နည္း။ ။ ျမန္မာအကၡရာ အသံျဖစ္ရာဌာနမ်ားကိုဆိုသည္။
(က)၊
(၁) အ႑ဌာန္-က, ခ, ဂ, ဃ, င, အ, အာ, ဟ၊ အကၡရာ ၈-လံုးသည္ လည္ေခ်ာင္းအရပ္မွာျဖစ္၏။
(၂) တာလုဌာန္- စ, ဆ, ဇ, စ်, ည, ဣ, ဤ, ယ၊ ၎င္း အကၡရာ ၈-လံုးသည္ အာေစာက္အရပ္မွာျဖစ္၏။
(၃) မုဒၶဌာန္- ဋ, ႒, ဍ, ဎ, ဏ, ရ, ဠ၊ ၎င္း ၇-လံုးေသာအကၡရာတို႔သည္ လွ်ာထိပ္အရပ္မွာျဖစ္၏။
(၄) ဒႏၲဌာန္- တ, ထ, ဒ, ဓ, န, လ, သ၊ ၎င္း ၇-လံုးေသာအကၡရာတို႔သည္ သြားအရပ္မွာျဖစ္၏။
(၅) ၾသ႒ ဌာန္- ပ, ဖ, ဗ, ဘ, မ, ဥ, ဦ၊ ၎င္း ၇-လံုးေသာအကၡရာတို႔သည္ ႏႈတ္ခမ္းအရပ္မွာျဖစ္၏။ (ႏ်ာသအလို)။
(ခ) ႐ူပသိဒၶိ၊ 'နာသိ'ထည့္၊ မိန္႔ဘိ ၆-ပါးလာ၊
႐ူပသိဒၶိသဒၵါက်မ္းတြင္ နိဂၢဟိတ္သံကို ႏွာေခါင္း၌ျဖစ္ေသာ နာသိကဌာန္ဟု သီးျခားယူ၍ ဌာန္ ၆-ပါးျပ၏။
(ဂ) နီတိအလို၊ 'ဥရ'ကို၊ ထည့္ဆိုသတၱသာ။
သဒၵနီတိက်မ္းတြင္ ဟ အကၡရာကို င, ည, ဏ, န, မ, ယ, ရ, လ, ၀၊
ဟထိုး ၉-လံုးသံတို႔ႏွင့္ယွဥ္ေသာအခါ၊ ရင္၌ျဖစ္ေသာ ဥရ ဌာန္ဟု သီးျခားယူျပန္၍ ဌာန္ ၇-ပါးျပ၏။


ဌာယီဘာ၀မ်ိဳး ၁၀-ပါး။ ။ စာေရးဆရာတို႔ ၀တၳဳဇာတ္အိမ္၌ ျပည့္စံုစြာပါ၀င္ျဖစ္တည္ေလ့ရွိေသာ အဂၤါဆယ္ပါး။
(၁) ရတိ- မိန္းမ ေယာက္်ားတို႔ခ်စ္ႀကိဳက္မႈ၊
(၂) ဟာသ- ၿပံဳးရယ္ ေပ်ာ္ရႊင္မႈ၊
(၃) ေသာက- သနားစရာစိုးရိမ္ပူေဆြးမႈ၊
(၄) ေကာဓ- စိတ္ဆိုးစရာႀကမ္းၾကဳတ္အျမက္ထြက္မႈ၊
(၅) ဥႆာဟ- ရဲရင့္မႈ၊ စြန္႔စားမႈ၊ လံု႔လ၀ီရိယ၊
(၆) ဘယ- ေၾကာက္လန္႔စရာ၊
(၇) ဇိဂုစၦ- ရြံမုန္းစရာ၊
(၈) ၀ိမွယ- အ့ံၾသစရာ၊
(၉) သမ-ျငိမ္သက္တည္ၾကည္မႈ၊
(၁၀) ၀လစၦ- စင္ၾကယ္ေသာ အေဒါသ ေမတၱာျဖင့္ သာယာၾကည္လင္သည့္စိတ္မ်ိဳး။